Konstytucja 3 maja
Święto narodowe 3 maja dla większości Polaków jest to jeden z najważniejszych dni w roku, ponieważ to właśnie wtedy obchodzimy Święto Narodowe Trzeciego Maja upamiętniające podpisanie pierwszej polskiej konstytucji.
Chcąc upamiętnić ten dzień Pani Renata Kaczmarkiewicz Wójt Gminy Kluki wraz z pracownikami gminy złożyła wieniec pod pomnikiem ku czci Konstytucji 3 Maja, zlokalizowanym przed Urzędem Gminy w Klukach.
Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 roku) spisaną ustawą rządową regulującą ustrój prawny państwa i z tego też powodu była nie lada ewenementem. Dokument ten miał ogromne znaczenie z punktu widzenia dalszych reform, które zaszły w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Autorem Konstytucji 3 maja, która została uchwalona przez Sejm i podpisana przez ówczesnego króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1791 roku w Sali Senatorskiej Zamku Warszawskiego, był m.in. sam król. Za tekst ustawy byli odpowiedzialni również m.in. Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki, Stanisław Małachowski, Stanisław Staszic oraz Adam Stanisław Krasiński. Dokument zatwierdzony po siedmiogodzinnych obradach przez Sejm Czteroletni określili oni jako "ostatnią wolę i testament gasnącej Ojczyzny".
Konstytucja 3 Maja miała być ratunkiem dla kraju przed planowanymi rozbiorami i chociaż obowiązywała tylko przez rok, zanim została obalona przez armię rosyjską w wyniku przegranej wojny polsko-rosyjskiej, jej znaczenie było symboliczne. Dawała ona bowiem obywatelom naszej ojczyzny nadzieję na stworzenie lepszego, nowoczesnego państwa.
Najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja to:
- wprowadzenie trójpodziału władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą
- ograniczenie przywilejów szlachty zagrodowej
- potwierdzenie przywilejów mieszczańskich nadanych w akcie prawnym z 18 kwietnia 1791 roku, zgodnie z którym mieszczanie mieli zagwarantowane prawo do bezpieczeństwa osobistego, posiadania majątków ziemskich, zajmowania stanowisk oficerskich i stanowisk w administracji publicznej, a także zabierania głosu w sprawach dotyczących miast.
- zniesienie liberum veto, konfederacji
- powołanie Rzeczypospolitej Polskiej na miejsce Rzeczypospolitej Obojga Narodów
- zastąpienie wolnej elekcji władzą dziedziczną
- ustanowienie katolicyzmu religią panującą przy jednoczesnym zapewnieniu wolności wyznania
Uchwalenie Konstytucji 3 maja było dla Polaków niezwykle ważne, więc na pamiątkę tego wydarzenia świętowano. W czasach zaborów było to jednak zabronione. Dopiero w 1919 roku, gdy Polska odzyskała niepodległość po I wojnie światowej, 3 maja oficjalnie ustanowiono świętem narodowym. Niestety nie na długo, gdyż podczas II wojny światowej święto narodowe 3 maja zostało zdelegalizowane. Dopiero w 1981 roku władza ludowa ponownie zezwoliła na huczne obchody, a 6 kwietnia 1990 roku dzień 3 maja ponownie ustanowiono świętem narodowym.
Oryginalny rękopis Konstytucji 3 maja początkowo przechowywano w zbiorach Archiwum Publicznego Potockich w Wilanowie. W latach 70. XIX wieku przekazano go jednak do podkrakowskich Krzeszowic, a po wojnie w 1945 dokument wrócił do Warszawy, gdzie znajduje się w Archiwum Głównym Akt Dawnych.
